Senî ke êno zanitene lehçeyanê kurdan ra lehçeya ke tewr newe ameya nuştene kirmanckî ya. Zaf sebebê ereynusîyayîşê kirmanckî estê. Nê sebebeban ra yew zî o yo ke kirmanckî tena sînoranê Tirkîya de ênê qiseykerdene. Coka sey lehçeyanê kurdan ê bînan firsetê nuştişî nêdîyo.

Ziwan ke erey bêro nuştene, goreyê ci edebîyatê nuştekî yê ê ziwanî zî newe êno meydan. Naye ra serkewte edebîyatê kirmackî yo nuştekî goreyê lehçeyanê kurdan hetê edebîyatî ra hîna zaf newe yo labelê edebîyatê kirmanckî yo modern çiqas erey bêro nuştene zî hetê kalîte (senînîye) ra sewîyêka başe de yo. Na yewe tena seba hîkaye û roman ney, seba şîîre zî wina ya. 

Problemo ke ma cêr de qalê ci kerdo ra tewr zaf cinîyî têsîrê ci de mendê. Heto bîn ra seba ke warê nuşteyî hîna zaf têsîrê bandorê carmêdan de şekîl girewto, cinîyî nê war de nêeşkayê xo bi nuşte îfade bikerê. Tabî zaf sebebê ney esto; sîyset, polîtîka, dîn ûsn…

Nê des-pancês serranê peyênan de hem hetê hûmare ra hem kî hetê kalîtê ra eserê (bitaybet şîîre) kalîteyinî ameyê weşanayene; şaîranê başan warê edebîyatê kirmanckî de cayê xo girewto. Nînan ra yewe Bedrîye Topaç a.

Bedrîye Topaçe Dêrsim de, dewa Markasorî de ameya dinya. Panc serri dibistane û di serri wendegehê mîyanênî, yanî hewt serrî mektebê yatilî (şewane) de wend. Serra peyêne ya wendegehê mîyanênî û lîse Anqara de wendî. 

Nuşte û hîkayeyê Bedrîye Topaçe reya verêne 2011 ra dest pêkerd rojnameyê NewePelî û kovara Şewçila de weşanîyayî. Hîkayeyê ke verê cû nê weşanan de vejîyaybî, seba kitabî nuştoxe bi xo newe ra ser o xebitîyaya.

Eserê aye ke hetanî nika weşanîyayê:

1- Bedrîye Topaç, Bero Sûr (hîkaye), Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir 2012, 72 rîpelî

2- Bedrîye Topaç, Wextê Heskerdişî (şîîre), Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir 2013, 72 rîpelî

3- Bedrîye Topaç, Menewşî (hîkaye), Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2020, 55 rîpelî

4- Bedrîye Topaç, Binefş (hîkaye), Weşanxaneyê Vateyî, Îstanbul 2020, 62 rîpelî

5- Bedrîye Topaç, Sebr (şîîre), Weşanxaneyê Roşna, Dîyarbekir 2013, 54 rîpelî

 

***

Şîîranê Bedrîye Topaçe ra çend nimûneyî:

JEHR

Jehrêk gineno zerrîya camêrdêk ro

Yew jehro sîya

Yew jehro kiştox

Yew jehro nêrkî

Û vengê yew cinîke birîno cuye ra

Cuye rengê xo yo tewr rindek vîndî kena.

 

RAYWANÎYA ZERRÎ

 

Yew şaristano dûrî de

Taxanê sîyayan ser ro

Yew vewra sipîye varena

Yew vewra sipîye balasê sîyayî bîya

Sipî varena

Vewra sipîye.

Raywanîya mi derg a

Ez mîyanê daristanêk de gêrena

Destê mi derga to bîyê 

Vengê mîlçikan yeno

Xuşayîşê pelanê daran

Kesa vejîyena rayîrê mi

Simore…

Yew şaristano dûrî de

Kuçeyanê sixletan ser ro

Yew vewra tena varena

Yew vewra tena belasê sixletîye bîya

Tena varena

Vewra tena

Raywanîya mi derg a

Zerrîya mi kewta rayîranê to.

 

SÊNEYÊ DÊSAN DE

 

Ez sêneyê dêsan der a

Destê mi ginenê dêsan ro

Destanê mi de gewrê dêsan

Gewr rengê destanê mi nîyo

Gewr rengê mergî yo

Dêsî merdene nêzanê

Dêsî nêmirenê qet

Ez sêneyê dêsan der a

Dêsan de ruh çin o

Germinîya destan çin a

Kerrayê serdinî estê

Kerrayê bêziwanî

Çimê dêsan çin ê

Dêsî nêbermenê qet

Ê tamê hesîranê xezelan nêzanê

Ez sêneyê dêsan der a

Sêneyê mi de zerrî...

 

ŞAR

 

Yew şar esto

Tim bêrîya koyan der o

Tim govende gêno merg de

Yew şar esto

Bi kerrayan lawikan vano sêneyê mi de

Çerexîno mîyanê çar dêsan de.

Yew şar esto

Goristanê dejanê min o.

 

YEW BANO RIJÎYAYE

 

Rêçanê Homayî ra dûrî de

Yew bano rijîyaye

Gan çin o

Ganîyî gan ra heredîyayê

Tena awirê yew cinî estê

Xorînîya xêzanê destan de vîyarte

Bêçikî porî ruçiknenê

Kerrayanê dêsan de cuye nimitî ya

Bêçikan de hine bêveng 

Çare de qeder reqeşîno

Goşê mi vengê birînan de

Çimê mi çimanê wextî de

Qirawilî wanenê verê linganê ma de

Zerrîya mi bawerîya tilsimêk de 

Wext vineto

Ez pawena

Mi pawenê

Demserrî cayê xo de vinetê

Demserrî qisey kenê 

Cinî qisey kena

Zimistan

Wisar

Hamnan

Payîz

Qisey kena

Qisey kenê demserrî

Ez qisey kena yew rî de

Bêçikî sereyî virar kenê

Bêçikî porî ruçiknenê

Yew bano rijîyaye.