Dêrsim: Dewa ke amebî vengkerdene tehlukeyê madenî de têrî ya

Dewa Xezkoyî ya qezaya Pulurî ya Dêrsimî amebî vêşnayene, vengkerdene û sey herêma 'asayîşî' amebî îlankerdene. Dewe nika zî gefê madenî de têrî ya. Dewijan îfade kerd ke ê warê madenî nêwazenê.

Şîrketa madenî ya ke aîdê kesê bi nameyê Savaş Sertkayayî ya, dewa Xezkoyî ya qezaya Pulurî ya Dêrsimî de çarçewa cigêrayîşê 'madenê sifirî' de bê destûrê dewijan û Mudirîya Daristanî dest pê sondajî kerd. Dewijî 17ê gulane ra nata na xebata bêdestûre ser o muracatê Mudirîya Daristanî kenê û înan Serdozgerîya Komare ya Pulurî rê zî gerreyê şîrkete kerd.

Warê xebatanê madenî de dewê  Deasûr, Xezko, Balîqan, Nenko, Remko û Qolcû û xeylêk dewekî estê. Awa Koyê Êlmik Babayî zî hêrikîyena robarê Xezkan û Reşoyî, verê xo dana Gelîya Munzurî. Eke herême de maden bivirazîyo awa sîyanurîne do bihêrikîya Gelîya Munzurî.

Dewa Xazkoyî bi bahaneya 'asayîşî' 1994 de amebî vêşnayene, vengkerdene û nika zî dewe gefê madenî de têrî ya. Roniştoxê dewe nika hamnanan de yenê dewe.  Dewijan vera xebata madenî nêrazîbîyayîşê xo mojna.

Muxtarê Xezkoyî Celal Sayiliyî ard ziwan ke xebatanê sondajî ra dima pê xebatan hêsîyayî û vat: ''Ma şîyî cayê xebate la înan ma rê vat 'dewe de çew çin o, dewe xera bîya.' Tîya de çew çin o la reyna zî dewa ma ya. Hamnanan de şarê ma yeno tîya. Dewa ma rayêke zerar dîyo ma nêwazenê reyna zerar bivîna. Seba ke ma reyna mexdûr nêbê wa her kes vera madenî tewirê xo bimojno.''

Serekê Komeleya Dewa Xezkoyî Alî Şîmşekî (72) pare kerd ke çend serrî yê ê şinê dewa xo û dewe de hingdarîye kenê. Şîmşekî vat: ''Eke tîya de maden bêro viraştene ma do hînî nêeşkê bêrê dewa xo. Gorê ma, erjê ma tîya de yê. Kamyew edalet, kamyew wijdan wazeno tîya xera bikero? Ma madenî nêwazenê. Destê ma ra çi bêro ma do vera madenî bikerê.'' 

Dewij Hidir Sayiliyî zî da zanayene ke bi nê madenî vera xozaya înan hêriş yeno kerdene û vat: ''Herêma ma warê heywananê koyîyan û nebatanê endemîkan o. Tede xeylêk daristanî estê. Wa kes ma nê têkoşînî de têna meverdo. Verê çiman de xozaya ma yena qirkerdene. Ganî ma vera ney têbigêrê.''