KOMEL-EKOLOJÎ

Xeberê peyênî

• Swîsre de verba germîya globale şar vejîya kuçeyan 

  Çarçeweya Grevê Îklîmî yê Globalî de paytextê Swîsre Bern de bi se hezaran kesî vejîyayî kuçeyan û bale ante serê germîya globale.
• Şerbetê engure yê Dêrsimî  nêweşîyan rê derman o 

  Dêrsim de hemwelatijê ke menganê payîzî de amadekarîya zimistanî kenê, dest bi viraştişê şerbetê engure yo ke menganê zimistanî de yeno şimitene kerd.
• Yemen de di mîlyon domanî nêeşkenî şirê dibistan 

  Fonê Domanan ê Neteweyê Yewbîyayeyan (UNICEF) da pêhesnayene ke Yemen de di mîlyon domanî nêeşkenî şirê dibistan, înan ra nêm mîlyonî zî Adara 2015'î ra nata dibistan ca verdenê.
• Êzidîyan Ermenîstan de goristanî zîyaret kerdî 

  Bajarekê Armavîrî û dewa Aygîşadî ya bajarê Oktomberyanî ê Ermenîstanî de  Kurdan sey her serre 20'ê Êlule de reyna goristanî zîyaret kerdî.
• Findiqanê Nutella pê domananê Kurdan danê arê 

  Tirkîya de domanî zî tede karkerî pê destmizê kemî hêgayan de yenê xebitnayene. BBC xebera xo de cayo hîra da karkeranê findiqan ê ke binê şert û mercanê zoran de xebetîyenê û bale ante serê kedwerdişî ser.
• Serra 2050 de serrêk de do 200 mîlyon kesî bibê hewceyê hetkarîye 

  Dezgehê mîyanneteweyîyê ke veng da ke wa verba tesîrê germîya globale bêro têgêrayene vat  rîyê vurnayîşê îklîmî ra heta 2050'î do her serre 200 mîlyon merdimî hewceyê hetkarîye bê.
• Tirkîya welato tewr bitehluke yo 9'ine ya dinya ya 

  Peynîya pêvînayîşanê bi des hezaran multecîyan de 20 welatê  tewr bitehlule yê dinya ameyî tesbîtkerdene. Tirkîya rêza 9'ine de ya.
• Germîya globale: Qeşayo Tewr Girs ê Koyanê Alpî do Rovilêşîyo 

  Zanyaran vat ke tesîrê germîya globale ra serkewte qeşayo tewr girs ê Koyanê Alpî do bihelîyo.
• Bremen de semedê Bûgrahano ke Zîndanê Mereşî de wefat kerd tezîye 

  Bajarê Bremenî yê Almanya de semedê Mehmet Selîm Bûgrahano 87 serre yo ke roja Dişemeyî Zîndanê Mereşî de wefat kerd, tezîye ameye ronayene.
• Meclîsê Cinîyan ê HDP’yî yê Dêrsimî do loqmayanê aşûreyî vila bikero 

  Meclîsê Cinîyan ê HDP’yî yê Dêrsimî do 12’ê Êlule de saete 17.00 de Meydanê Seyîd Rizayî de loqmayanê aşûreyî vila bikero.
• Luzern de semedê Hasankeyfî çalakî ameye viraştene 

  Bajarê Luzernî yê Swîsre de projeyê Awbendê Ilisûyî yo ke Hesenkeyfî binê awe de do biverdo, hetê sosyalîstan û ciwanan ra ame protestokerdene.
• Amerîka de perwerdeyê Kurdkî ame vindarnayene 

  Bajarê Nashvîlle yê Amerîka yo ke tede zaf Kurdî estî de dibistananê dewlete de perwerdeyê Kurdkî ameyêne dayene la rîyê kêmîya wendekaran ra perwerde ame vindarnayene.
• Koletîya moderne: Xebatkarîya citkarî ya serrewextî 

  Xebatkarê citkarî yê ke bi kîlometrayan keyeyanê xo ra dûrî de xebityene, rixmê saetanê derganê yê gureyî goreyê ci heqê xo nêgênê.
• Şeş mengan de 300 hezar kesan îltîcayê YE kerd 

  Humara multecîyan ê ke îltîcayê Ewropa kerd serr a 2019’î de goreyê parî sera 10 zafêr bîye û 300 hezarî ra ravêrte. Na hûmare Brûksel û paytextanê bînan de bîye sebebê qisawetî.
• Di hewteyan de ziwanêk vînî beno 

  Neteweyê Yewbîyayeyî (NY) bi wesîleya Roja Ziwananê Şaranê Cayîyan ê Dinya eşkerayîyêk daye û da pêhesnayene ke ziwanê ke zafêrîya înan hetê şaranê cayîyan ra yenê qiseykerdene bilez vînî benê.
• Dibistanê Kurdkî yo ke qeyûm açarnayo xirbeye do newe ra bêro akerdene 

  Dibistanê Ziwanê Kurdkî yê Fatma Tokate yo ke hetê qeyûmî ra 2017 de ame qefilnayene û açarîya xirbeye do hetê Şaredarîya Rêya Armûşê ra newe ra bêro akerdene.
• Kampanyaya paştdayîşê Rojawanî 

  Semedê paştdayîşê citkaranê Rojawanî  yê ke hêgayê înan ameyî vêşnayene kampanyaya  “Make Rojava Green Again” ( Rojawanî newe ra bike zergûn) ameye destpêkerdene.
• Seba hetkarîya zexîreyî yê Yemenî peymane amî îmzakerdene 

  Şerwananê Hûsîyanê Yemenijan û sazîyanê Neteweyê Yewbîyayeyî da zanayene ke seba hetkarîya zexîreyî bidê wareyanê ke destê Hûsîyan de yê înan Hûsîyan dir pê kerdo. Hetkarî 20’ê Hezîrane de amîbî vindarnayene.
• Koçberê ke ‘Alan Kurdî’ ê xelesnayî, do YE rê bêrê vilakerdene 

  Malta tesdîq kerd ke 40 koçberê ke Çarşeme ra nata Deryaya Sipî de hetê keştîya hetkarî ya 'Alan Kurdî' ra ameyê xelesnayene welatanê YE rê bêrê vilakerdene. 
• Tamîrkaro peyên ê makîneyanê fotografî yê Amedî 

  Bi averşîyayîşê teknolojî xeylî karî werte ra wedarîyayî. La hewna zî tayê meslekî estê ke hemverê nê de xover danê. Wareyê westa Ezîzî yê Amedijî nê meslekan ra yew o.
• Yeno vatene ke lajê Ûsame Bîn Ladînî ameyo kiştene 

  Ame vatene ke destê DYA de derheqê kişîyayîşê lajê Ûsame Bîn Ladînî de hayîdarî esta.
• Baroyê Dêrsimî: Projeyê madenî do herême serûbin bikero 

  Baroyê Dêrsimî derheqê îlankerdişê wareyê madenî yê Koyê Munzurî de eşkerayêk daye û hîşyarîyê muhîmî kerdî.
• WHO hîşyar kerd: Cixarayê elektronîkî zirar danê weşîye 

  Organîzasyonê Weşîye yê Dinya (WHO) derheqê cixarayanê elektronîkan a ke binê nameyê ‘bêzirar ê’ de her roje hîna zaf yenê şuxulnayene de hîşyarîya ‘qetîyen bizirar a’ kerde.  
• Koordînasyonê Hesenkeyfî, mesuldarê şewatî teşhîr kerdî  

  Koordînasyonê Hesenkeyfî yê Êlihî derheqê şewato ke çend rojan verî vejîyabi vat, tena selahîyetdarê fîrma û yê dewlete eşkenê şirê ê wareyî û mesuldarê şewatî teşhîr kerdî.  
• WHO’yî hemverê Ebola de halo lezgîn îlan kerd 

  Organîzasyonê Weşîye yê Dinya (WHO) hemverê şûbeyê Ebola de ‘halo lezgîn’ îlan kerd.